Jak zintegrować systemy bezpieczeństwa pożarowego?

Chcąc dostosować budynki do aktualnych wymagań prawnych oraz oczekiwań inwestorów należy przede wszystkim wziąć pod uwagę dostępne na rynku rozwiązania. Obecnie jednym z najważniejszych aspektów jest przepływ informacji oraz natychmiastowa możliwość podjęcia adekwatnych działań. Właśnie dlatego tak newralgicznym momentem jest dobry projekt i montaż systemów zgodnie z obowiązującymi standardami.

Odpowiednio przemyślane rozwiązanie pozwala:

• zwiększyć poziom bezpieczeństwa obiektu wraz ze zmniejszeniem kosztów związanych z jego obsługą,
• poprawić ergonomię,
• zautomatyzować niektóre procesy dzięki dwustronnej komunikacji,
• przedstawić spójną wizualizację stanów i procesów zachodzących w obiekcie.

Wszystko to przyczynia się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia pomyłki, a także skraca czas potrzebny na wykrycie zagrożenia. Dodatkowo koncentracja informacji o zdarzeniach na obiekcie nierzadko przyczynia się do uproszczenia analizy nawet skomplikowanych sytuacji, a co za tym idzie podjęcia właściwej decyzji.

Wyzwania w integracji systemów przeciwpożarowych

Na samym wstępie należy zaznaczyć, że w skład systemu sygnalizacji często wchodzi kilkadziesiąt, a nawet kilkaset urządzeń. Wszystko zależy od rozległości instalacji, która jest bezpośrednio zależna od wielkości obiektu. Do wysterowania poszczególnych grup urządzeń niezbędne są specjalne centrale sterujące. Bierne i aktywne zabezpieczenia pożarowe są obecnie powszechnie spotykane w szpitalach, centrach handlowych, czy budynkach wysokościowych. Ze względu na ograniczoną liczbę działek pod budowę na terenie miast, tych ostatnich w najbliższych latach będzie z całą pewnością przybywać. Budynki tego typu ze względu na dużą powierzchnię oraz wielkość, a także ilość stref pożarowych wymagają indywidualnego podejścia do projektowania. Właśnie dlatego, tak ważne jest odpowiednie usytuowanie w przestrzeni takich elementów, jak ręczne ostrzegacze pożarowe, sygnalizatory, czujki, czy centrala systemu. W obrębie obiektów wielkopowierzchniowych oprócz sygnalizacji pożaru często równolegle funkcjonują również systemy automatyki, systemy wizyjne, czy zaawansowane systemy informatyczne. W sytuacji zagrożenia kluczowym zagadnieniem jest czas dostępu do najważniejszych informacji. Może być on skrócony poprzez inteligentne rozwiązania i umiejętne zarządzanie systemami bezpieczeństwa.

Jak działa system integrujący urządzenia przeciwpożarowe (SIUP)?

Zmniejszenie stopnia skomplikowania obsługi systemów przeciwpożarowych zainstalowanych w obiekcie przekłada się na poprawę bezpieczeństwa. System integrujący urządzenia przeciwpożarowe (SIUP) jest narzędziem wspomagającym kontrolę i obsługę urządzeń wchodzących w skład systemu sygnalizacji pożarowej. Czytelne przedstawienie danych pozwala przekazać informację o stanie poszczególnych komponentów wchodzących m.in. w skład systemu sygnalizacji. To z kolei ułatwia podjęcie i wykonanie decyzji.

Do głównych zadań SIUP zaliczyć można [1]:

• nadzór stanów pracy integrowanych urządzeń/instalacji przeciwpożarowych;
• analizę i hierarchizację stanów pracy integrowanych urządzeń/instalacji przeciwpożarowych;
• prezentację graficzną integrowanych urządzeń/instalacji przeciwpożarowych (plany sytuacyjne, rzuty kondygnacji, widoki techniczne) oraz prezentację tekstową (opisy alarmu, instrukcje postępowania);
• nadzór i rejestrację operacji podejmowanych przez operatora/uprawniony personel SIUP;
• nadzór scenariuszy pożarowych realizowanych przez integrowane urządzenia/instalacje przeciwpożarowe (wizualizację graficzną dokonywanej sekwencji zdarzeń scenariusza pożarowego);
• ręczne zatrzymanie, uruchomienie, przesterowanie scenariuszy pożarowych realizowanych przez centrale w ramach instalacji przeciwpożarowej.

SIUP często są postrzegane jako zaawansowane systemy informatyczne, które pozwalają na wykonanie wcześniej opisanych zadań. Do kluczowych komponentów SIUP należą: sprzęt, oprogramowanie oraz dane. Warto wspomnieć, że SIUP może współpracować z innymi systemami tj. security management system (SMS), building management system/building automation system (BMS/BAS), video management system (VMS), system kontroli dostępu (SKD). Warto podkreślić, że projekt i montaż systemów obejmujących m.in. system SAP, systemy automatyki, czy systemy wizyjne powinien być poprzedzony analizą potrzeb oraz dostępnych rozwiązań.

Jak wysterować wymagany system sygnalizacji?

Pomimo zaawansowanych technologii oraz systemów informatycznych do wysterowania poszczególnych urządzeń powinna być wykorzystywana przeznaczona do tego centrala systemu: sygnalizacji pożaru, dźwiękowego systemu ostrzegawczego, gaszenia, czy oddymiania. Dodatkowo stosowane są również centrale sterujące urządzeniami przeciwpożarowymi oraz centrale sterująco-zasilające urządzeniami przeciwpożarowymi. Oprócz central często stosowane są również moduły sterujące, które mogą być przeznaczone np. do kontrolowania pracy sygnalizatorów. Warto wspomnieć, że moduły sterujące mogą być wyposażone w: izolatory zwarć, jedno lub kilka monitorowanych wejść oraz jedno lub więcej wyjść bezpotencjałowych. Niektóre urządzenia pozwalają również programować we/wy oraz ustawiać czasy opóźnienia zadziałania wyjścia.

Jak przeprowadzić montaż systemu i zintegrować zabezpieczenia pożarowe?

Na samym wstępie należy się zastanowić, czym tak naprawdę jest integracja. Według [2] integracja jest to połączenie systemów bezpieczeństwa i budynkowych w jedną całość w taki sposób, aby możliwa była wymiana danych pomiędzy nimi. Na poziomie podstawowym integrację urządzeń można przeprowadzić, łącząc ze sobą poszczególne centrale sterujące, co najczęściej odbywa się poprzez interfejs przekaźnikowy. Układy wejść/wyjść powinny być monitorowane pod kątem sprawdzenia ciągłości linii. Zastosowanie integracji pozwala w znaczący sposób podnieść poziom zarządzania urządzeniami przeciwpożarowymi (możliwość monitorowania stanu wraz z możliwością zarządzania). Istotne jest również poprawne umiejscowienie systemu integracji urządzeń przeciwpożarowych na terenie obiektu. SIUP może pracować w trzech konfiguracjach: z pojedynczym urządzeniem integrującym, z urządzeniem integrującym redundantnym lub w układzie z centralą sterującą urządzeniami przeciwpożarowymi. Warto wspomnieć, że sam proces integracji powinien być wykonany zgodnie ze scenariuszem pożarowym. Dokument ten opisuje kolejność zadziałania poszczególnych urządzeń i systemów w warunkach wystąpienia zagrożenia pożarowego w określonym miejscu. W scenariuszu ujęte jest funkcjonowanie poszczególnych urządzeń przeciwpożarowych wraz z ich wzajemnymi interakcjami oraz oddziaływaniem. To właśnie na podstawie scenariusza pożarowego projektant jest w stanie przygotować matrycę sterowań dla danej instalacji przeciwpożarowej.

Jaki powinien być SIUP?

Ze względu na rolę, jaką odgrywa w zapewnieniu bezpieczeństwa, system integracji urządzeń przeciwpożarowych powinien być przede wszystkim sprawdzony. W związku z tym rozwiązanie powinno posiadać wymagane prawnie dokumenty, które potwierdzą stałość jego właściwości użytkowych w warunkach docelowych. Kolejną cechą, która można wymienić, jest skalowalność. Dzięki temu istnieje możliwość zastosowania konkretnego systemu zarówno w mniejszych, jak i większych obiektach, a także istnieje szansa dalszej rozbudowy systemu w razie zaistnienia takiej potrzeby. Nie bez znaczenia jest również dopasowanie konkretnych rozwiązań do potrzeb danego budynku. Do każdego obiektu należy podchodzić indywidualnie i uwzględnić jego charakterystykę. Na podstawie przygotowanej analizy możliwe jest przedstawienie potencjalnie skutecznych urządzeń i systemów. Należy również pamiętać, że żadne rozwiązanie nie jest idealne. Nowoczesne systemy bezpieczeństwa pożarowego bazujące na wymianie danych są podatne na cyberzagrożenia, takie jak chociażby ataki hakerskie. Ich wdrożenie jest bardziej kosztowne, ze względu na konieczność dodatkowego okablowania. Należy również pamiętać, że sam montaż systemu to nie wszystko. Do zapewniania niezawodnej pracy niezbędne jest również zapewnienie regularnych serwisów oraz konserwacji, co także wiąże się z dodatkowymi kosztami.

[1] https://inzynierbudownictwa.pl/jak-zintegrowac-systemy-bezpieczenstwa-pozarowego/  (dostęp: 02.07.2024)
[2] Stępkowski Ryszard, Integracja systemów bezpieczeństwa w budynkach wysokich i wysokościowych. Wpływ na ochronę przeciwpożarową obiektu.