Rodzaje sygnalizatorów alarmowych

Stosowanie instalacji alarmowych ma na celu podniesienie poziomu bezpieczeństwa osób znajdujących się w budynku oraz jego pobliżu. W zależności od roli, która jest przypisana instalacji alarmowej, poszczególne jej elementy mogą podlegać innym wymogom oraz wytycznym. Niezależnie od przeznaczenia w skład instalacji z reguły wchodzą m.in. sygnalizatory alarmowe. Ich najważniejszym zadaniem jest przekazanie informacji o zaistniałym zagrożeniu generując sygnał alarmowy. Urządzenia sygnalizacyjne można spotkać między innymi w systemach sygnalizacji pożarowej, systemach sygnalizacji włamania i napadu, czy w sektorze automatyki.

Sygnalizatory stosowane w systemach sygnalizacji pożarowej (SSP)

Zadaniem urządzeń pożarowych jest przede wszystkim skuteczne przekazanie informacji o wystąpieniu zagrożenia pożarowego najczęściej przy pomocy sygnałów akustycznych oraz optycznych. Na rynku dostępne są różne rodzaje sygnalizatorów alarmowych, które można podzielić na kilka sposobów. Pierwszy, ze względu na sposób działania obejmuje urządzenia adresowalne oraz konwencjonalne. Sygnalizatory alarmowe można także podzielić ze względu na rodzaj środowiska pracy, a więc na wewnętrzne oraz zewnętrzne. Sygnalizatory alarmowe wewnętrzne zgodnie z normami zharmonizowanymi EN 54-3, EN 54-23 muszą posiadać stopień ochrony zapewniony przez obudowę na poziomie IP21C, podczas gdy dla urządzeń przeznaczonych do alarmowania zewnętrznego wymagany jest stopień IP33C. Ostatni podział obejmuje sposób ostrzegania przed zagrożeniem:

• za pomocą sygnałów akustycznych (sygnalizatory akustyczne oraz głosowe),
• za pomocą sygnałów optycznych (sygnalizatory optyczne),
• za pomocą sygnałów akustycznych oraz optycznych (sygnalizatory akustyczno-optyczne oraz głosowo-optyczne).

Dostępne fabrycznie dźwięki alarmowe sygnalizatorów akustycznych w niektórych przypadkach mogą okazać się istotne w trakcie wyboru odpowiedniego urządzenia. Urządzenia akustyczne generują bowiem sygnał tonowy o zmiennej lub stałej częstotliwości, którego natężenie często przekracza 100, a nawet 110 dB. Warto wspomnieć, że zastosowanie regulacji głośności przy pomocy mikroprzełączników lub potencjometru pozwala poprawić funkcjonalność sygnalizatora, a także dostosować natężenie dźwięku do poziomu wymaganego w danym pomieszczeniu.

Sygnalizatory optyczne z reguły są wyposażone we wbudowane diody LED, które pozwalają uzyskać bardzo dobre parametry w połączeniu ze stosunkowo niewielkim poborem prądu. W przypadku konieczności zapewnienia alarmowania zewnętrznego należy sprawdzić jaki stopień ochrony IP posiada dane urządzenie, a także czy w certyfikacie wystawionym przez jednostkę akredytowaną jest zawarta informacja o kategorii środowiskowej – Typ B. Warto wspomnieć, że na rynku dostępne są sygnalizatory optyczne sklasyfikowane jako C (montaż na suficie), W (montaż na ścianie) oraz O (montaż na suficie lub ścianie).

Sygnalizator optyczno akustyczny stanowi połączenie wyżej opisanych rozwiązań. Warto wspomnieć, że w przypadku takiego rozwiązania zarówno człon akustyczny, jak i optyczny musi być certyfikowany.

Na rynku dostępne są także sygnalizatory generujące tonowe sygnały akustyczne oraz słowny komunikat dźwiękowy. Są to tak zwane sygnalizatory głosowe, które pozwalają przekazać jednoznaczną informację na temat sytuacji w budynku. Są one w stanie generować zarówno komunikaty ostrzegawcze, jak i również odwoławcze w wielu językach, co pozwala uzyskać informację osobom znajdującym się na terenie obiektu.

Sygnalizatory stosowane w systemach sygnalizacji włamania i napadu (SSWiN)

Podobnie jak w przypadku urządzeń ostrzegawczych stosowanych w SSP, również w instalacjach SSWiN zastosować można sygnalizatory alarmowe akustyczne, głosowe, optyczne, akustyczno-optyczne, czy głosowo-optyczne. Urządzenia sygnalizacyjne stosowane w SSWiN pełnią głównie funkcję odstraszającą oraz funkcję informującą. Naruszenie strefy chronionej powoduje wysterowanie urządzeń alarmowych, które w zależności od budowy generują sygnały akustyczne, optyczne lub słowny komunikat dźwiękowy. W ten sposób informują one o potencjalnym włamaniu lub innym ewentualnym zagrożeniu zależnym od rodzaju czynności, która została wykryta. W wielu przypadkach generowane dźwięki alarmowe sygnalizatorów akustycznych oraz sygnały błyskowe generowane przez wbudowane diody led pozwalają zniechęcić intruza i zmusić go do zaprzestania wykonywanych działań (urządzenie pełni funkcję odstraszającą). Dodatkowo sygnalizator alarmowy ostrzega inne osoby znajdujące się w pobliżu o ewentualnym zagrożeniu czy potencjalnym włamaniu (sygnalizator pełni funkcję informacyjną).

Sygnalizatory stosowane w sektorze automatyki

W obiektach przemysłowych najczęściej można spotkać urządzenia sygnalizacyjne, których zadaniem jest przekazanie informacji o stanie pracy maszyny lub linii technologicznej (pełnią funkcję informacyjną). W przemyśle najczęściej sygnalizatory wyposażone są w moduły optyczne, które pozwalają generować światło w różnych barwach oraz różne sygnały akustyczne. Są to tak zwane wieże, czy kolumny sygnalizacyjne, które ułatwiają operatorom uzyskać informację odnośnie działania poszczególnych maszyn. W tym celu doskonale sprawdzają się konfiguracje obejmujące 3 kolory (zielony, żółty, czerwony), które pozwalają jednoznacznie zdefiniować, czy maszyna pracuje, czy też znajduje się w stanie przerwy lub wystąpiła awaria. Oprócz wież, czy kolumn na halach mogą zostać wykorzystane również sygnalizatory alarmowe, których zasada działania jest podobna do tych stosowanych w instalacjach SSP lub SSWiN.

Co wybrać?

Jak widać, na rynku dostępne są różne rodzaje sygnalizatorów, spośród których należy wybrać rozwiązanie spełniające konkretne potrzeby. Zastosowanie urządzenia powinno być poprzedzone analizą jego cech oraz parametrów oraz określeniem, w jakich warunkach sprzęt ma pracować. Przykładowo w przypadku instalacji SSP nieodłącznym elementem jest certyfikacja urządzeń. Każdy pożarowy sygnalizator alarmowy powinien posiadać aktualny certyfikat stałości właściwości użytkowych oraz świadectwo dopuszczenia wydane przez jednostkę akredytowaną. W instalacjach SSWiN doskonale sprawdzają się sygnalizatory charakteryzujące się wytrzymałością mechaniczną, wysokim stopniem ochrony IP, czy posiadające elementy antysabotażowe utrudniające ich uszkodzenie, czy dezaktywację. Jeśli chodzi o obiekty przemysłowe takie jak hale produkcyjne, to najczęściej stosowane są wieże i kolumny sygnalizacyjne. Pozwalają one przekazać jednoznaczną informację (ze względu na poziom hałasu przeważnie przy pomocy sygnałów optycznych), odnośnie działania maszyny, czy linii technologicznej. Dzięki temu mogą zostać podjęte odpowiednie działania bez zbędnej zwłoki czasowej.